خرما برای حدود 6000 سال یکی از میوه های محبوب انسان بوده است. خرما منبع خوبی از کربوهیدرات و بعضی از ویتامین ها و مینرال هاست؛ اگرچه با توجه به مقدار قند بالا می تواند یکی از دغدغه های افراد درگیر با دیابت باشد.

در ایران و جهان، انواع مختلفی از خرما وجود دارد. به طور میانگین هر 30 گرم خرما بین 70 تا 80 کیلوکالری انرژی، حدود 20 گرم کربوهیدرات و 2 گرم فیبر دارد؛ لذا لازم است مقدار مصرفی آن در طول روز مخصوصا برای افراد دیابتی کنترل شود و این که گفته شود قند خرما طبیعی است و می تواند در مقادیر آزاد مصرف شود عبارت درستی نیست.

 

خرما سرشار از انواع مواد مغذی از جمله منیزیم و پتاسیم است. همچنین منبع خوبی از فیبر ، کربوهیدرات و آنتی اکسیدان می باشد.

- فیبر: فیبرهای غذایی به کاهش جذب قند در جریان خون کمک می کنند ، در نتیجه به جلوگیری از افزایش قند خون کمک می کنند. فیبرهای غذایی همچنین به تغذیه باکتریهای مفید روده فرد کمک می کنند ، که بخش مهمی از سلامتی فرد است.

- منیزیم : منیزیم ممکن است برای مبتلایان به دیابت مفید باشد زیرا در کنترل قند خون نقش دارد. تحقیقات نشان می دهد که افراد مبتلا به دیابت نوع 2 غالباً مقدار کمی منیزیم در بدن دارند. مصرف منیزیم می تواند است خطر ابتلا به دیابت نوع 2 و فشار خون را کاهش دهد.

- پتاسیم: مطالعات نشان داده است که در افرادی که سطح پتاسیم کمی دارند ، سطوح انسولین و گلوکز ، بالاتر از افراد سالم است. علاوه بر این ، پتاسیم یک ماده مغذی مهم برای تنظیم فشار خون است.

- آنتی اکسیدان ها : خرما سرشار از پلی فنول هاست که می توانند التهاب در بدن را کاهش دهند.

- فیتواستروژن ها : فیتواستروژن ها موادی هستند که اثرات مشابهی با هورمون استروژن در بدن نشان می دهند. خرما دارای بالاترین میزان فیتواستروژن در میان میوه ها است.

بار و شاخص گلیسمی

برای بررسی بهتر لازم است ابتدا با مفاهیم شاخص و بار گلیسمی آشنا شویم. شاخص گلیسمی (GI) روشی برای اندازه گیری تأثیر کربوهیدرات ها بر سطح قند خون است. این مقدار در مقیاس 0 تا 100 اندازه گیری می شود و امتیاز گلیسمی گلوکز خالص (قند) 100 تعیین می شود (بالاترین مقداری که قند خون شما پس از خوردن غذا می تواند افزایش یابد).

کربوهیدرات های با شاخص گلیسمی پایین، دارای امتیاز گلیسمی 55 یا پایین تر هستند ، در حالی که کربوهیدرات های با شاخص گلیسمی 70 یا بالاتر، در گروه شاخص گلیسمی بالا قرار دارند.

غذاهای با شاخص گلیسمی پایین باعث نوسانات کمتری در قند خون و سطح انسولین می شود. از طرف دیگر ، غذاهای با GI بالا به سرعت قند خون را افزایش می دهد. این افزایش شدید قند، در ادامه می تواند منجر به سقوط قند خون شود، خصوصاً در افراد دیابتی که بدن آنها برای کنترل این تغییرات، توان کمتری دارد.

افراد دیابتی معمولاً باید سعی کنند به غذاهایی که ضریب GI پایین تری دارند پایبند بمانند. این به آنها کمک می کند تا سطح قند خون خود را مدیریت کنند. خوشبختانه خرما علیرغم شیرینی زیاد، ضریب GI کمی دارد (شاخص گلیسمی 42). این بدان معناست که اگر به مقدار متعادل ​​خورده شوند، برای افراد دیابتی بی خطر هستند.

« مقدار متعادل» یعنی چقدر؟

برای پاسخ به این مسئله، باید بار گلیسمی مواد غذایی (GL) را در نظر بگیریم. بار گلیسمی هنگام محاسبه اثرات آن بر قند خون، «اندازه وعده غذایی» آن ماده غذایی خاص را در نظر می گیرد.

برای تعیین بار گلیسمی یک ماده غذایی ، GI آن را در مقدار کربوهیدرات موجود در آن ضرب کرده و آن را بر 100 تقسیم می کنیم. بنابراین، دو تا سه عدد خرما خشک (48 گرم) حاوی 36 گرم کربوهیدرات است و امتیاز بار گلیسمی آن 17 می شود که یک GL متوسط ​​است.

آیا بیماران مبتلا به دیابت می توانند خرما بخورند؟

مهم ترین نکته در رژیم غذایی دیابت، کنترل قند خون و پیشگیری از نوسان آن در طول روز است. چنانچه رژیم غذایی زیر نظر متخصص تغذیه تدوین شده و مقادیر کربوهیدرات آن بر حسب بیماری و داروهای مصرفی محاسبه شده باشد، مصرف خرما به مقدار توصیه شده در رژیم، نه تنها ضرری ندارد؛ بلکه با توجه به خواص بی نظیر خرما می تواند مفید و موثر نیز باشد.

" محمد جعفر دهزاد" کارشناس ارشد تغذیه بالینی دانشکده تغذیه و علوم غذایی

پایان خبر